ZABAWY LOGOPEDYCZNE
Zabawy oddechowe i fonacyjne
Celem zabaw oddechowych i fonacyjnych jest:
– wyrobienie nawyku mówienia na wydechu,
– wydłużenie fazy wydechowej,
– dostosowanie fazy wydechowej do długości wypowiedzi,
– synchronizacja pauz oddechowych z treścią wypowiedzi,
– ustalenie prawidłowej wysokości oraz prawidłowego natężenia siły głosu.
Propozycja zabaw:
- Płatki śniegu
Dzieci dostają od prowadzącego „płatki śniegu” wycięte z papieru, mogą być zawieszone na sznurku. Dmuchają na nie w dowolny sposób. Następnie na sygnał dmuchają długo i delikatnie bądź krótko, ale bardzo mocno.
Przed zabawą warto przypomnieć dzieciom o właściwym sposobie oddychania – wdech nosem, wydech ustami.
Pomoce: papierowe płatki śniegu, sznurki/nitka
- Śpiące misie
Na początku zabawy warto przypomnieć dzieciom o wykonywaniu wdechu nosem i wydechu ustami.
Dzieci na znak „zamieniają się” w małe misie i przez chwilę spacerują po sali. Zmęczone spacerem kładą się na podłodze na plecach. Misie kładą splecione (w koszyczek) dłonie na brzuszkach, delikatnie i cichutko oddychają.
Zwracamy uwagę na to, że podczas wykonywania wdechu brzuszki misiów unoszą się, a przy wydechu – opadają. Następnie dzieci zamykają oczy i głęboko oddychają. Po chwili głośno chrapią.
- Na łące
Dzieci otrzymują rysunki przedstawiające łąkę, papierowe kwiaty oraz słomki. Za pomocą słomki nanoszą kwiatki na kartkę, tworząc własną kompozycję. Po wykonaniu zadania kwiatki można przykleić do kartki.
Pomoce: kartka A4 z rysunkiem łąki, wycięte z papieru kwiatki oraz słomki – dla każdego dziecka, klej
- Rozśpiewane samogłoski
Wyjaśniamy dzieciom, jak należy prawidłowo wymawiać samogłoski:
A – szeroko otwarta buzia,
E – jest „uśmiechnięte” (buzia uśmiecha się),
U – to dzióbek (usta ułożone w dzióbek),
I, Y – są (podobnie jak E) „uśmiechnięte”, ale podczas wymawiania szczęki znajdują się bliżej siebie,
O – buzia bardzo okrągła.
Następnie dzieci tworzą orkiestrę, w której dyrygentem jest miś. Kiedy miś opuści łapkę, dzieci będą śpiewały zaproponowaną przez misia samogłoskę cichutko, a kiedy podniesie łapkę, dzieci śpiewają głośno. Można też utrudnić zadanie – wybraną samogłoskę śpiewać cicho i stopniowo coraz głośniej, albo odwrotnie, na początku głośno, później coraz ciszej.
Pomoce: miś
- Na sygnale
Zwracamy uwagę na właściwy sposób wymawiania samogłosek. Następnie dzieci zostają podzielone na trzy grupy: jedna grupa to karetki pogotowia, druga to straż pożarna, trzecia – policja.
„Karetka”, jadąc na sygnale, wydaje dźwięki i-o, „samochód strażaków” – e-o, a „radiowóz” – i-u.
Każda z grup na sygnał naśladuje dźwięki wydawane przez syreny pojazdów. Grupy „jeżdżą” na zmianę, można prezentować obrazki z samochodami lub dać sygnał głosowy. Pomoce: obrazki z pojazdami uprzywilejowanymi
Opr.
Elżbieta Bochińska i Joanna Matuszewska
Źródło: materiały wyd. Nowa Era
ZABAWY LOGOPEDYCZNE 2
Ćwiczenia oddechowe
Zabawy z elementami ćwiczeń oddechowych kształtują prawidłowy tor oddechowy, umożliwiają pogłębienie oddechu i wydłużenie fazy wdechowej i wydechowej. Dzięki temu zwiększa się wydolność płuc, poprawia się siła głosu i napięcie mięśni. Wszystkie te elementy wpływają znacząco na poprawę jakości mowy, a także sprzyjają rozwijaniu zdolności koncentracji.
Ćwiczenia oddechowe zaczynamy od ćwiczeń, w których dzieci powinny się bawić oddechem.
Należy pamiętać, że każde dziecko ma własny, indywidualny rytm oddechu i pojemność płuc, i wykonuje ćwiczenia zgodne ze swoimi możliwościami.
Cele ćwiczeń oddechowych:
– wzmocnienie mięśni,
– zwiększenie objętości płuc,
– wyrobienie umiejętności pełnego i szybkiego wdechu i wydłużenia fazy wydechowej,
– regulacja tempa mowy,
– dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi,
– uzyskanie ogólnego rozluźnienia.
ZABAWY ODDECHOWE
- Statki
Rozkładamy na stoliku duży arkusz papieru. Następnie prosmyi dzieci, żeby wybrały niebieskie kredki i pokolorowały cały papier – to będzie morze. Dzieci będą marynarzami. Razem z dziećmi rysujemy kilka portów na równoległych, dłuższych brzegach papieru (liczba portów zależy od liczby dzieci). Gdy morze jest gotowe, dzieci kolorują papierowe statki i ustawiają je na środku, między portami. Zadaniem marynarzy jest jak najszybsze doprowadzenie statków do portu – dzieci dmuchają na wybrany statek i kierują go w odpowiednią stronę. Kiedy statek dotrze do celu, biorą drugi i powtarzają ćwiczenie. Za każdym razem dzieci biorą wdech nosem, a powietrze wypuszczają ustami.
Inny wariant zabawy: Wszystkie dzieci siadają po jednej stronie stolika. Możemy wykorzystać duże naczynie z wodą zamiast papieru. Dzieci dmuchają na statki tak, żeby przepłynęły na drugą stronę.
Pomoce: duży arkusz papieru, kredki, papierowe statki dla każdego dziecka, duże naczynie z wodą
- Plamy.
Rodzic daje każdemu dziecku tekturową tackę. Prosi, aby dzieci stały się malarzami – artystami. Na tackę wlewa dużą kroplę farby w wybranym przez dziecko kolorze i wręcza słomkę. Zadaniem dzieci jest rozdmuchanie farby przez słomkę, tak żeby powstały fantazyjne wzory. Przypominamy dzieciom o prawidłowym oddychaniu – wdech nosem, a wydech ustami. Po skończeniu ćwiczenia prezentujemy tacki z plamami innym dzieciom i prosi, żeby powiedziały, jaki kształt widzą w tej plamie, do czego jest podobny, z czym się im kojarzy.
Pomoce: tekturowe tacki lub karton A4 dla każdego dziecka, farby, słomka dla każdego dziecka
- Wiatraczki
Rozdajemy dzieciom patyczki do szaszłyków i paski krepiny. Dzieci samodzielnie lub z pomocą nauczyciela przywiązują jeden koniec paska do patyczka. Następnie z patyczkami w rękach spacerują po sali. Na znak nauczyciela zatrzymują się i zamieniają w wiatr: biorą głęboki wdech nosem i dmuchają na pasek krepiny tak, żeby wprawić go w ruch i utrzymać jak najdłużej w stanie falowania. Dzieci dmuchają z różnym natężeniem, lekko jak wietrzyk, silniej jak wiatr i mocno jak huragan, pamiętając, żeby wdech był nosem, a wydech ustami. Pomoce: patyczki do szaszłyków i paski krepiny – dla każdego dziecka
ZABAWY LOGOPEDYCZNE 3
Ćwiczenia artykulacyjne
Częstą przyczyną powstawania wad wymowy u dzieci w wieku przedszkolnym jest niewystarczająca sprawność narządów artykulacyjnych: warg, języka, podniebienia miękkiego oraz koordynacja tych ruchów z oddechem.
Dzieci, których narządy mowy nie są należycie sprawne, często zastępują głoski trudne do wymówienia łatwiejszymi, ponieważ nie potrafią wykonać precyzyjnie pewnych ruchów artykulacyjnych, dających w efekcie głoskę.
Cele ćwiczeń artykulacyjnych czyli co i dlaczego ćwiczymy:
– usprawnianie mięśni warg, języka, podniebienia miękkiego
– wspieranie prawidłowego rozwoju mowy dziecka
Propozycje zabaw
- Zwierzęta
Dzieci siadają w kole. Prowadzący prezentuje im trzy figurki lub ilustracje zwierząt: ryby, konia i niedźwiedzia. Prosi o podanie nazw zwierząt, miejsc, w których żyją, sposobów odżywiania, opisanie ich wyglądu, wielkości. Następnie dzieci siadają przy stolikach i kolorują kontury ryb, koni i niedźwiedzi. Gotowe rysunki nauczyciel układa na podłodze obrazkami do dołu, a dzieci siadają wokół nich.
Prowadzący jeszcze raz prezentuje figurki zwierząt i demonstruje, jak dzieci będą naśladować każde zwierzę. Następnie kolejno losuje obrazki, a dzieci wykonują odpowiednie ćwiczenia.
– Ryba – dzieci robią rybi pyszczek: łączą zęby, wargi zaokrąglają i lekko wysuwają do przodu, naprzemiennie zamykając i otwierając; dzieci mogą też udawać, że pływają, falując rękoma jak płetwami.
– Koń – dzieci kląskają, naśladując odgłos końskich kopyt. Na hasło: Konik idzie pod górę kląskają wolno, na hasło: Konik zbiega z górki – szybko. Dodatkowo można dołączyć parskanie – mocne wypuszczanie powietrza przez złączone, rozluźnione wargi.
– Niedźwiedź – dzieci chrapią: naśladują śpiącego niedźwiedzia, chrapią na wdechu i wydechu.
Pomoce: figurki lub ilustracje ryby, konia i niedźwiedzia, konturowe obrazki tych zwierząt do kolorowania, kredki
- Malowanie domu
Prowadzący rozdaje dzieciom siedzącym przy stolikach kartki i kredki. Dzieci rysują dom ( można też wcześniej przygotować kartki z gotowymi konturami domów). Prowadzący opowiada, że dzieci będą malować dwa domy: jeden na kartce, drugi w buzi. Dowolną kredką kolorują dach, a następnie językiem „malują” podniebienie – język podnosi się i porusza się kilka razy od górnych zębów w stronę gardła i z powrotem. Kolorują ściany domu, a następnie językiem „malują” policzki – język porusza się kilka razy z góry na dół po wewnętrznej części prawego i lewego policzka. Przed domem rysują trawę, następnie próbują językiem „malować” dół jamy ustnej. Obok domu rysują płot, a językiem dotykają po kolei każdego zęba. Nad domem rysują słońce, potem unoszą język do góry i kilka sekund trzymają za zębami.
Obok domu rysują bliskie sobie osoby, np. mamę i tatę lub babcię i dziadka i przesyłają im całuski – ściągają wargi w dzióbek i cmokają; następnie robią „wąsy” z kredki – umieszczają kredkę pod nosem, wysuwają usta złożone w dzióbek i próbują ją utrzymać.
Przed domem dzieci rysują kwiatek, następnie „wąchają” go – wykonują kilka razy głęboki wdech nosem i wydech ustami. Na zakończenie nauczyciel organizuje wystawę rysunków.
Pomoce: kartki, kredki, ewentualnie konturowe rysunki domów
Opr.
Elżbieta Bochińska i Joanna Matuszewska
Źródło: materiały wyd. Nowa Era